کودک و رمضان

خداشناسی و پذیرش اعمال دینی به صورت فطری، در نهاد همه کودکان وجود دارد؛ اما درجه پذیرش آن، بسته به شیوه تربیتی پدر و مادر متفاوت است.

طبق برخی روایات، با وجود آن که فرزند، فطرت الهی دارد،اما والدین به عنوان یک عامل محیطی، می‌توانند فرزند را به سمت ادیان دیگر تغییر جهت دهند و صد در صد تأثیر گذار باشند.

چگونه می‌توان فرزند را به خدا متوجه کرد؟

خانواده‌ها باید بدانند که کودک تا پیش از دوازده سالگی، بیشتر آنچه را که می‌بیند یا لمس می‌کند، درک می‌کند. بر این اساس، پدر و مادر باید با توجه به سن و ظرفیت پذیرش کودک به او پاسخ دهند و چون بیشتر والدین قادر به تشخیص درجه سطح شناختی کودک نیستند، باید از او کمک بگیرند و بر اساس دانسته‌ هایش به او جواب دهند؛ یعنی از او بپرسند تو چه فکر می‌کنی؟ به نظر تو خدا کجاست؟

شاید او بگوید که خدا در زمین یا آسمان است. بر این اساس والدین می‌توانند با توجه به جواب او، پاسخی کامل‌ تر دهند و مثلا بگویند: خدا همه جا حضور دارد یا عبارت‌ هایی مشابه. اما اگر کودک پرسید: "چرا ما خدا را نمی‌بینیم؟"، چه باید بگوییم؟ در این صورت با زبانی ساده بگویید: همان‌ طور که ما برق و هوا را نمی‌بینیم، خدا را هم نمی‌توانیم ببینیم؛ ولی او همیشه در کنار ما بوده و مراقب و پشتیبان ماست.

شروع آشنایی کودک با خدا زمانی است که او درباره خدا می‌پرسد و شروع آن در کودکان متفاوت است و نباید والدین به پرسش یا بیداری دینی فرزند بی‌اعتنایی کنند یا به او جواب دروغ دهند یا بیشتر از نیاز او و آنچه که می‌ داند به کودک پاسخ دهند؛ چرا که کودک هنوز آمادگی لازم برای درک دقیق و بیشتر مفاهیم دینی را ندارد.

 چگونه فلسفه روزه گرفتن را به کودک آموزش دهیم؟

اگر بخواهیم کودک را با بحث شناختی روزه آشنا کنیم و در این راه هم موفق شویم، باید از بُعد هیجانی کودک بهره بگیریم. به طور مثال، وقتی کودک در فضای مذهبی شادی قرار دارد، ناخودآگاه هیجانات مثبت، همچون نشاط و شادابی در او تقویت می‌شود و اینجاست که می‌توان به تدریج او را با فلسفه روزه گرفتن و نماز خواندن آشنا کرد. اگر یکی دو سال به همین سبک به کودک آموزش دهیم، ذهن او مانند آهن‏ربا شده و عطش مذهبی‌ اش تحریک می‌شود.

خانواده‌ ها نباید تکالیف دینی را یکباره و طوطی‏ وار به کودک القا کنند؛ چرا که همین امر، تکالیف را سخت و مشقت آور کرده و به شدت از روحیه دینداری و دین باوری کودک می‌کاهد.

در پاسخ به کودکی که می‌پرسد "چرا روزه می‌گیریم؟" چه باید بگوییم؟

می‌توانیم کودک را با مفهوم صبر و گرسنگی محرومان آشنا کنیم و بگوییم که با روزه گرفتن برثواب اعمال ما افزوده می‌شود و گناهان‏مان پاک می‌شود. برای تشویق او به شروع تمرین عملی روزه گرفتن نیز شور و شوق خود را به شروع ماه مبارک و اوقات افطار ابراز کنیم. او را گاهی در وقت سحر بیدار کنیم. در کنار کتاب‏های غیر مذهبی، گاهی برای او کتب داستان دینی بخریم. برای تقویت گرایشات مذهبی به ویژه در ماه مبارک، او را همراه خود به مجالس مذهبی، مساجد، مراسم نماز جماعت، مراسم تفسیر و ختم قرآن یا مهمتر آن‌ که کودک را به همراه خود به مراسم افطار که بیشتر از سوی اقوام برگزار می‌شود، ببریم. به‌ دلیل آنکه در این نوع مهمانی‌ها، کودک بیشتر با همسالان روزه‌ دار که از خویشاوندان هستند، مجاورت دارد، در نتیجه بُعد هیجانی و عاطفی او تحریک شده و گرایش او به تکالیف دینی بیشتر می‌شود.

*منبع: وب سایت بیتوته